Herdenking Apeldoorn 30-11-2018

 

 

 

 

 

Net zoals voorgaande jaren werden de gasten ontvangen door de leerlingen van de groepen 7 en 8 van de Montessorieschool Passe Partout.

Zij namen de bloemstukken en kransen in ontvangst en namen de jassen aan en brachten die vervolgens naar de garderobe en boden de gasten een kopje koffie of thee inclusief een plak cake aan.   ( 3 foto’s  R.Rump ).

 

 

Na de ontvangst in de Burgerzaal werd tegen 12.55 uur de gasten gevraagd om plaats te nemen in de Raadzaal. ( 7 foto’s  J.Assink ).

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Daar werd de herdenking geopend door de heer A.J.Disberg. ( foto R.Rump ).

Hij bedankte de gemeente Apeldoorn voor het feit dat ondanks dat het gemeentehuis verbouwd werd, de herdenking toch plaats kon vinden. De gemeente had vanwege de herdenking de werkzaamheden laten stoppen vanaf 12.00 uur. De heer Disberg pakte onverwachts een hoed, zette die op zijn hoofd en nam voor de gemeente Apeldoorn heel diep zijn hoed af.

Hij verwelkomde alle gasten en met name de oud dwangarbeiders en hun nabestaande, de burgemeester van de Stadt Rees, de burgemeester van de gemeente Apeldoorn, de bestuursleden van de Oudheidkundige Vereniging Gemeente Gendringen, de Vereniging Oud Apeldoorn, de Stichting Bevrijding ’45 , Comite Leefbaarheid Megchelen, de Heimatverein Werth, de kinderen en leerkrachten van de Montessorieschool Passe Partout en de leden van de KMAR die deze middag hun bijdrage zouden leveren.

Daarna gaf hij aan dat hij trots was op het feit dat de mensen uit Apeldoorn en andere delen van Nederland, elk jaar op 09 november mogen deelnemen aan de herdenking van de Stadt Rees.

Maar dat hij ook trots was op dat er heel veel mensen met de Duitse nationaliteit de herdenkingen bijwonen in zowel Megchelen als in Apeldoorn.  Hij prees de verstandhouding tussen Rees en Megchelen en tussen Apeldoorn en Rees.

Vanaf het jaar 2004 zijn de verhoudingen tussen de Stadt Rees en de Nederlandse dwangarbeiders en hun nabestaanden sterk verbetert. Er zijn vanaf dat jaar nauwe contacten gelegd. Er zijn daardoor vele vriendschappen ontstaan. ( zie ook het bericht omtrent de uitreiking van de erepenning van de gemeente Apeldoorn aan de Stadt Rees ).

Hij wees op de jaarlijkse wandeltocht van Rees naar Megchelen. Deze wordt elk jaar op de tweede zondag van maart gehouden. Voor het jaar 2019 wordt dat 10 maart.

Hij kon zelfs een primeur aankondigen. Met grote bijdschap deelde hij mede dat er zoals het er nu voor staat op 23 maart 2019 in de plaats Werth een nieuw monument wordt onthult. Dit monument heeft te maken met de treinbeschieting op 03-12-1944.  Op die dag werd de eerste trein die op 02-12-1944 vanuit Apeldoorn was vertrokken, beschoten door geallieerde piloten. Die dachten dat het een millitair transport betrof. Vele mannen  zijn ten gevolge van deze beschieting overleden ( 26 ). Velen raakten daarbij zwaar- en/of licht gewond.

Er is gekozen voor 23 maart 2019 omdat het dan precies 75 jaar geleden is dat het Kamp Rees werd bevrijd.

Hij dankte de Heimatverein Werth voor hun inspanningen. Nadere informatie over de onthulling van dit monument kunt u t.z.t. lezen op onze site.

Dit monument is de laaste in rij en het maakt de cirkel rond.   Want er is een monument en een infobord in Rees, er is een dwangarbeidersmonument en een fluistersteen in Megchelen en  er is een wandeltocht van Rees naar Megchelen en er is een dwangarbeidersmonument en een straatnaam in Apeldoorn.

Als laatste wees de heer Disberg op het feit dat we moeten blijven herdenken. We moeten leren van de fouten die in het verleden zijn gemaakt en we moeten trachten deze nooit meer te maken. We moeten iedereen respecteren zoals diegene is. Het moet niet uitmaken welk geloof, welke kleur of welke geaardheid je hebt. Je moet de ander behandelen zoals jezelf ook behandeld wilt worden. Hij wees de kinderen op het feit dat ze elkaar moesten helpen en dat  ze, als ze zien dat er een kind wordt gepest, ze deze moeten helpen, zodat het kwaad meteen bij de kiem wordt aangepakt.

Na zijn toespraak gaf hij het woord aan de eerste spreekster, zijnde mevrouw R. Krimp. Zij is werkzaam bij het Nationaal Comite 4 en 5 mei.

 

Mevrouw Krimp werkt bij de afdeling Onderzoek en Educatie. Ze is projectleider van het meerjarig onderzoek naar rituelen. Per 01-01-2017 is zij begonnen aan een promotieonderzoek naar de geschiedenis van de Arbeitseinsatz.  ( foto R. Rump ).

Ze vertelde dat haar roots in Apeldoorn liggen. Dat ze vereerd was om op de herdenking te mogen spreken. In haar toespraak had ze over het woord stilte. Een moment van stilte kan vele malen meer betekenen en een diepere indruk maken dan een heel betoog.

Ze is op zoek naar mensen die dwangarbeied hebben moeten verrichten. Ze wil graag weten hoe men nu tegen die nare tijd aan kijkt.   Dus wat voelde en beleefde een oud dwangarbeider in de laatste jaren van de oorlog, hoe keek hij er toen naar en hoe kijkt de oud dwangarbeider er nu naar. Was zijn mening hetzelfde gebleven? Is er iets verandert en waarom is dat verandert?  Mevrouw Krimp gaf aan dat ze voor haar onderzoek nog op zoek is naar respondenten voor haar onderzoek. Ze zou nog graag mensen willen interviewen die als dwangarbeider hebben gewerkt in Duitsland.

Ze werd deze middag op haar wenken bediend, want de oud dwangarbeider Jan de Louter gaf exact aan wat hij toen dacht en voelde en hoe hij er nu over denkt.

 

Na mevrouw Krimp, kreeg mevrouw T de Jonge het woord. (  foto  J.Assink ).

Zij vertelde over de rol welke de kinderen van de Montessorieschool Passe Partout  hebben m.b.t. de herdenking in Apeldoorn. Ze had het over de voorbereidingen en over het thema oorlog en vrede.  De beste manier om de slachtoffers te herdenken is om nooit meer een oorlog te beginnen.   Als je iets nalaat, dus b.v. oorlog maakt, kun je dan spreken over vrede? Of moet je juist iets doen zodat er geen oorlog komt? Ze gaf aan dat een makkelijke vraag soms een moeilijk antwoordt heeft. En soms kun je met een simpele vraag meerdere kanten op. Het was fijn dat de kinderen er over konden discuseren.

Na haar toespraak riep ze Eva naar voren en die las een zelf gemaakt gedicht voor. ( foto R. Rump ).

 

 

 

 

 

 

 

Blijheid, daar zochten ze naar.

En vrijheid, maar er bleef gevaar.

En al die arme oorlogshelden,

die sneuvelden op de velden.

Kijk dan nu hoe goed wij leven,

maar denk aan de soldaten die alles moesten geven.

Na lange jaren vol verdriet,

waren we vrij, vergeet dat niet.

Nu kunnen kinderen buitenspelen.

En andere mensen leren te delen.

De straten stromen vol met vrolijke mensen,

hun dromen komen uit, net als hun wensen!

Maar vergeet niet, die soldaten hebben voor ons gestreden,

dus bewaar nu maar alle vrede.

Wees niet meer gemeen,

en hou van iedereen.

Eva

Na Eva kwamen de kinderen van groep 8 naar voren en ze zongen onder begeleiding van Henk Jan Kamp ( muziek ) en Hetty Velthuis het mooie lied van Marco Borsato, getiteld “Droom, durf, doe en deel. (  8 foto’s R. Rump ).

 

 

 

 

 

Dit was zeer indrukwekkend en paste bij het thema van deze herdenking.

Het ontroerde vele mensen.

Je zou denken dat het kinderen van de Voice Kids finale waren, zo mooi werd er gezongen.

 

Na het schitterende lied kreeg de burgemeester van Rees, de heer C. Gerwers het woord.

Hij gaf aan dat het een eer is om bij de herdenking in Apeldoorn te zijn. Hij vertelde dat hij elk jaar weer blij is met het grote aantal bezoekers uit Nederland tijdens zijn herdenking op 09 november. Vooral het feit dat er dan vele mensen uit Apeldoorn aanwezig zijn en natuurlijk de aanwezigheid van de oud dwangarbeiders deed hem en zijn medebestuurders en de bevolking van Rees heel erg goed. Hij vertelde dat we er samen aan moeten werken en er samen voor moeten zorgen dat er nooit meer sprake kan en mag zijn van vervolging van andere mensen omdat die een andere nationaliteit of een ander geloof hebben. Hij prees de wijze waarop de Nederlanders en de Duitsers in Rees en Megchelen en Apeldoorn met elkaar omgaan.  Deze manier van omgaan met elkaar is een voorbeeld voor vele anderen. Hij was trots om weer in Apeldoorn te zijn.

Wat hij niet wist was dat wij uit Apeldoorn het daar helemaal mee eens zijn en dat hij ( de Stadt Rees ) tijdens deze herdenking zou worden geeerd met de erepenning van de gemeente Apeldoorn. ( foto R.Rump ).

 

Na burgemeester C. Gerwers kwam Sibel naar voren en zij las het gedicht van Robin voor. ( foto R.Rump ). Robin kon helaas zelf niet aanwezig zijn vanwege ziekte.

 

 

 

 

 

Het was koud en donker.

In een dakpanfabriek overnachten,

in kou en sneeuw.

Veel werk en een beetje eten.

Zal dit nooit ophouden,

of zou er een eind aan komen?

De razzia heeft ons uit elkaar gehaald,

Families, gezinnen.

De oorlog moet stoppen,

Zodat we weer kunnen leven in vrede en licht.

Robin

 

Daarna kwam de burgemeester van Apeldoorn, de heer J. Berends aan het woord. ( foto J.Assink ).

In de ochtend voor de herdenking was hij op bezoek geweest bij een echtpaar dat 65 jaar met elkaar getrouwd was. De echtgenoot gaf aan dat hij Kamp Rees had meegemaakt en dat hij deze gebeurtenis nog steeds niet kon vergeten. Hij was blij dat er vanaf 2004 in Apeldoorn jaarlijks een herdenking werd gehouden.  Daardoor zou men de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog en met name de razzia van 02-10-1944 en de razzia van 02-12-1944 in Apeldoorn nooit vergeten.

De oud dwangarbeider had het steeds over naar huis gaan. Toen hij in Rees zat wilde hij maar een ding en dat was naar huis gaan. Thuis was hij veilig. Thuis voelde hij zich geliefd en geborgen. Hij was in 1944 slechts 18 jaar oud. Hij moest zien te overleven.  Met gevaar voor eigen leven is hij in 1945 gevlucht. Dagen later kwam hij thuis aan.

De burgemeester gaf aan dat een klein woord ” Thuis “of een klein zinnetje ” Naar huis gaan ” een zeer grote betekenis heeft. Wij vinden het allemaal maar gewoon. Wij weten niet beter. Hoe anders was het voor de dwangarbeiders in kamp Rees. Die zaten opgesloten. Die kregen geen weekendverlof om naar huis te gaan. Die moesten vluchten met gevaar voor eigen leven. Want eenmal weg uit Rees betekende niet automatisch dat men dan zomaar naar huis kon en dat men dan zomaar thuis was. Onderweg moesten nog vele blokkades en hindernissen genomen worden. Je moest namelijk eerst aansterken. Je moest geholpen worden door het verzet. Je moest o.s. nog zien hoe je de IJssel overkwam. enz.enz.

Nadat burgemeester J.Berends zijn inleiding had afgerond begon hij over de erepenning voor de Stadt Rees. Hij kreeg daarbij de hulp van oud dwangarbeider J. de Louter. ( foto R.Rump ).

Zie voor de uitreiking van de erepenning het bericht daarover.

 

Nadat de burgemeester C. Gerwers de felicitaties had ontvangen, ging de heer Disberg, over tot het vervolg van de herdenking. Hij kondigde aan dat deze buiten werd voortgezet bij het monument “de dwangarbeider”.

Buiten aangekomen zou Pepijn  ( foto J.Assink ) een zelf geschreven gedicht voorlezen en daarna zal men de trompettist van de KMAR moeten volgen.  De trompettist zou het Nederlandse Taptoe Signaal spelen, wat gevolgd werd door een minuut stilte , het Signaal Voorwaarts en daarna zou het Wilhelmus gespeeld worden. Vervolgens zouden de bloemen en kransen worden gelegd.

 

 

 

 

 

 

Dankbaar

Leven in duisternis

Geen zon meer die schijnt

Honger en verdriet

Pijn en gemis

Het besef dat er niemand meer is

Op deze dag staan wij stil

Bij hoeveel er is getreurd

Zijn we dankbaar voor vrede

En dat dit nooit meer gebeurd

Pepijn

 

Terwijl men overging tot de bloemlegging speelden de vier leden van de KMAR ondersteunende muziek.  ( foto  R.Rump en  foto  J.Assink ).

De bloemlegging en kranslegging werd afgesloten door de leerlingen van de Montessorieschool Passe Partout. Elke leerling legde 1 bloem neer bij het monument.( 40 foto’s J.Assink )

Daarna ging men naar de Burgerzaal en kreeg men de gelegenheid om zowel de burgemeester van Rees, de heer C. Gerwers en mevrouw T. Oostendorp te feliciteren met de ontvangen erepenning van de gemeente Apeldoorn.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Aan het eind van de middag werd met een tevreden gevoel teruggekeken naar de gehouden herdenking.

De Stichting Dwangarbeiders Apeldoorn 1940-1945 wil nogmaals benadrukken dat dit allemaal niet had kunnen plaatsvinden zonder de steun van de gemeente Apeldoorn en de Stichting Bevrijding ’45 en de leerlingen, leerkrachten en ouders van de Montessorieschool Passe Partout.

Wij zijn hen allen heel erg dankbaar.

Zo zie je maar weer ;  “Eendracht maak macht.”  en  “Vele handen maken licht werk.”