Herdenkingstocht  Rees 2018 – toespraak loco burgemeester Bert Kuster.

Vandaag wandelen wij ( of hebben wij gewandeld ) om te herdenken. Elk jaar maken velen van u de tocht van Rees naar Megchelen. Het is geen willekeurig gekozen looproute, het is de route van de dwangarbeiders uit Kamp Rees. De omstandig -heden waaronder de gevangen leefden waren erbarmelijk. Voedsel en kleding was er amper en er was slechts een werkende pomp. Wat zij in Arbeidslager Groin mee hebben gemaakt, dat is nauwelijks voor te stellen.

Rees was geen vernietigingskamp. Maar in Kamp Rees werden wel mensen vernietigd. De huisvesting was primitief : in een oude dakpannenfabriek, met tochtgaten waardoor de pannen moesten drogen ; sneeuw had vrij toegang en er viel veel sneeuw. Er was geen sanitair, een slecht werkende pomp en geen licht. Het regiem was gewelddadig en genadeloos. Bij een brand, door een omgevallen ( clandestiene ) kaars, kwamen er 36 mannen om het leven. In de laatste weken van het bestaan van het kamp gingen er elke dag tussen de drie en negen mensen dood, van de honger, de dysenterie, van uitputting of als gevolg van slaag. De overlevenden kwamen broodmager thuis, vaak met de kleren aan waarin ze vertrokken waren, onder de luis en de meesten ziek, met bevroren ledematen.

Wanneer ik deze dingen weer hoor, moet dan altijd weer denken aan het verhaal dat mijn schoonvader vertelde over zijn oorlogsverleden als dwangarbeider in Leipzig. Het leven en werken onder erbarmelijke omstandigheden, het bedreigd worden met de dood, mensen die plotseling om je heen verdwijnen en na bombardementen en bevrijding, in een vreemd land vluchteling worden en aan je lot worden overgelaten. Ook al heb het werkkamp overleefd, dit tekent je voor de rest van je leven.

Daarom zijn vandaag onze gedachten bij al die mannen die in de winter van 1944/1945 het kamp ontvluchten. Laten we bovenal ook stil staan bij de slachtoffers, die onder onmenselijke hebben geleefd. En op de drempel van oorlog en vrede sneuvelden in Kamp Rees.

In de laatste oorlogsmaanden hebben veel uitgeputte slachtoffers  hun leven te danken aan de inspanningen van dit hele dorp Megchelen. Het monument waar we nu bij staan beeld de hulp uit die de bevolking aan de ontredderde mannen na hun vlucht uit Kamp Rees verleende. Circa 600 dwangarbeiders wisten te ontsnappen uit werkkamp Rees en werden massaal geholpen door inwoners uit Megchelen en andere dorpen in de omgeving. Van de rond 4000 gevangen kwamen er in die vier maanden zeker 250 om het leven. Van de teruggekeerde Joden uit Rees is niemand meer in leven.

We leggen vandaag bloemen neer. Bloemen als symbool dat we onze vrijheid moeten koesteren en waakzaam moeten zijn dat deze vrijheid niet aangetast wordt. Bloemen voor al die mensen die hun leven hebben gelaten in de Tweede Wereldoorlog en speciaal de mensen die 73 jaar geleden door de verschrikkingen van Kamp Rees zijn omgekomen.