De verzwegen deportatie

boek

 

 

 

 

 

Betreft de derde uitgave.
105 indrukwekkende getuigenissen over gevolgen razzia van 2 december 1944 in Apeldoorn.

Uitgeverij: Stichting Dwangarbeiders Apeldoorn 1940-1945
Vormgeving en realisatie: VDA-groep

Eindredacteur ; A. Horlings
ISBN 90-9019359-6
Bijna 500 pagina’s, inclusief bijbehorende CD met vele interessante onderwerpen.

105 persoonlijke verhalen

Het zijn verhalen met veel gemeenschappelijke kenmerken, maar pas samen onthullen ze een verbijsterende werkelijkheid. Zo belicht Aart Kliest de achtergronden van de Apeldoornse verzetsgroep die eind september door de Duitsers werd opgerold, waarna de lijken van ge-executeerden ter intimidatie op straat werden gelegd, om de eerste razzia van 2 oktober 1944 tot een succes te maken.

Johannes van Essen, Arend Jan Disberg en Piet Slijkhuis lieten voor hun familie uitvoerige verhalen optekenen over de verschrikkingen na 2 december 1944, van razzia tot aan thuiskomst; Gerard Adelerhof wist tijdens de razzia simpel uit het Centraal Theater te ontsnappen en Reinder Kroon wandelde met een Rode Kruis-armband gewoon het Marktplein af.

Bernard Zwerus legde al eind jaren ’40 de gevolgen van de treinbeschieting vast in een soms ironisch geschreven verhaal, Jan Willem van den Brink raakte daarbij een maand voor zijn geboorte zijn vader kwijt, terwijl Hendrik de Wilde stierf in de Britse kogelregen hoewel hij een veilige schuilplaats had, maar te voorschijn kwam toen zijn zoontje door het Duitse geweld in paniek raakte.

Ook Evert Sileon maakte de treinbeschieting mee, maar behalve een kaart uit Groningen (!) is van hem nooit een levensteken meer vernomen. Kees Kempel verwondde een been in Zevenaar, maar moest toch lopend (!) naar Rees en werd later doodziek naar Apeldoorn getransporteerd; waar bleek dat beide benen verrot waren door bevriezing en de luizen. Hij leefde nog een paar dagen.

Daan Jansen gaf een huiveringwekkend ooggetuigenverslag van het uitzichtloze leven in het kamp in maar liefst vijftien brieven en briefjes, die desondanks getuigden van een onwankelbaar Godsvertrouwen, totdat hij omkwam bij de brand van 2 maart 1945.

Vrijwel het enige lichtpuntje voor kampbewoners en achterblijvers was de Duitser Eugen Hollaender, de directeur van de Apeldoornse Messenfabriek, die zijn Ausweis gebruikte voor een koeriersdienst tussen Rees en Apeldoorn, waarmee post naar Duitsland werd gebracht en (soms) kampbewoners terugkwamen.

Een CD bij het boek omvat een schat aan documentatie over de gevolgen van de Apeldoornse razzia’s in de vorm van krantenberichten, brieven, politierapporten, uittreksels uit dagboeken, reportages, relevante citaten, deelnemerslijsten aan herdenkingstochten en overzichten van doden, gewonden en begraafplaatsen en enkele rechtbankverslagen en veroordelingen van de leiders van kamp Rees.