Ook dit jaar kregen wij de steun van de gemeente Apeldoorn. Ondanks de grote verbouwing van het gemeentehuis of stadhuis zoals men dat tegenwoordig noemt, kon de herdenking doorgaan.

Een half uur voordat de deuren opengingen van de Burgerzaal waren vele mensen nog volop bezig met laden en lossen van de diverse goederen en meubilair.

Het was dit jaar een speciale herdenking. Dit omdat het 75 jaar geleden was dat de tweede grote razzia in Apeldoorn werd gehouden.

Op 02-10-1944 vond de 1e razzia plaats in Apeldoorn en op 02-12-1944 vond de 2e plaats.

Op 02-12-1944 werden zo’n 11.000 mannen in de leeftijd van 16 tot 57 jaar opgepakt en afgevoerd naar het Marktplein. Daar werden aan het eind van de middag zo’n 4500 mannen geselecteerd en naar het NS station gebracht. Met behulp van twee treinstellen, bestaande uit een locomotief met daaraan gekoppeld diverse coupes en veewagens, werden de dwangarbeiders als sardines in een blik en onder zware bewaking afgevoerd naar de IJssellinie. Het doel was Zevenaar en Elten.

De reis verliep van Apeldoorn naar Deventer-Hengelo-Enschede-Gronau-Bocholt-Werth-Zevenaar. De eerste trein die tegen 19.30 uur vanaf het NS station te Apeldoorn, vertrok werd de volgende ochtend ( 03-12-1944 ) tegen 09.30 uur bij het plaatsje Werth, beschoten door geallieerde vliegtuigen. De piloten dachten dat het een millitair convooi betrof. Hierbij vielen meteen 20 doden te betreuren welke in de loop van de dag opliep tot 26 doden. Velen raakten zwaar en/of lichtgewond. De niet gewonden en de lichtgewonden moesten hun weg vervolgen naar Zevenaar en Elten.

Op 05-12-1944 werden in Zevenaar en Elten de ouderen van de jongeren gescheiden. Iedereen die 40 jaar of jonger was moest naar Rees en kwam in Kamp Rees terecht. Zo’n 850 mannen die op 02-12-1944 tijdens de razzia in Apeldoorn waren opgepakt kwamen in Kamp Rees terecht.

In dat Kamp zaten van 01-12-1944 tot en met 23-03-1945 zo’n 3500 Nederlandse dwangarbeiders en zo’n 1100 tot 1500 krijgsgevangen uit o.a. Rusland, Polen, Frankrijk en Italie.

Van de 3500 Nederlandse dwangarbeiders hebben er na schatting er zo’n 350 tot 550 Kamp Rees niet overleefd.

Ter nagedachtenis aan alle slachtoffers van de razzia van 02-12-1944 en alle slachtoffers van Kamp Rees werd op 29-11-2019 te Apeldoorn de herdenking gehouden.

Kinderen van de Montessorieschool Passe Partout, ontvingen de gasten. Ze boden hen een kopje thee of koffie aan en het daarbij behorende plakje cake. ( Geschonken door Bakkerij Schreuder ).

Ook namen zij de bloemstukken en de kransen in ontvangst.

In een verscholen hoekje zat de heer Jan Terlouw. Hij signeerde 50 boeken.

Er waren weer vele bezoekers aanwezig. Ze kwamen echt overal vandaan. Zo konden we ons verheugen op de komst van de heer G.J. de Graaf ( oud burgemeester van Apeldoorn ) , de heer C. Gerwers ( burgemeester van de Stadt Rees ), de heer M. Carbanje ( burgemeester van Isselburg, waaronder Werth valt ), de heer D. Cziesso ( locoburgemeester van de gemeente Apeldoorn ), de heer J. Terlouw, leerlingen van de Real Shule uit Rees, vertegenwoordigers van de diverse organisaties zoals b.v. de Oudheid Kundige Vereniging Gemeente Gendringen, de Heimatverein Werth, het Comitee Leefbaarheid Megchelen, de Moezekottel, vele nabestaanden EN maar liefst 4 oud dwangarbeiders, te weten de heren J. Regts, B.Mulder, B.Tesink en A. Gerritse.

Sprekers deze middag waren de heer D. Cziesso ( locoburgemeester van de gemeente Apeldoorn ) , A. Disberg ( voorzitter van de Stichting Dwangarbeiders Apeldoorn ), Tineke de Jonge ( lerares van de Montessorieschool Passe Partout ) , de heer C. Gerwers ( burgemeester van de Stadt Rees ), Jan Terlouw |( schrijver en oud politicus ) en de heer Verbunt ( leraar ) en 5 leerlingen van de Real Shule uit Rees.

locoburgemeester D. Cziesso verwelkomde alle bezoekers.

Vooral het verhaal dat de heer Terlouw vertelde maakte grote indruk bij de kinderen. Hij had het o.a. over zijn tante Hetty. Zij was overal bang voor, maar bood gedurende de oorlog vele joodse mensen onderdak.

De 50 aanwezige kinderen van de Montessorieschool Passe Partout werden na afloop van de herdenking in het bezit gesteld van het boek “oorlogswinter”.

Ze zijn dolgelukkig.

Twee kinderen van de Montessorieschool Passe Partout droegen in de Raadzaal een gedicht voor en een aantal kinderen van groep 7 en 8 zongen het lied “Alles overwinnen”van Nick en Simon.

Er werd net zoals op 09-11-2019 te Rees, stil gestaan bij het overlijden van de heren, A.Meeboer, J.Kempel, J.H. van Essen, J de Louter en J. Becker.

Na de plechtigheid binnen ging men naar buiten voor de bloemlegging.

De ceremonie buiten startte met het 3e gedicht. Daarna namen de leden van het trompetterkorps het over en na het Nederlandse Taptoe Signaal, de minuut stilte, het signaal voorwaarts en het Wilhelmus ging men over tot de daadwerkelijke bloemlegging.

Daarna keerde men terug naar de Burgerzaal en besprak men het verleden en het heden. Dit alles onder het genot van een glaasje frisdrank, een kopje thee of koffie en een gebakje welke werd verzorgd door cateringbedrijf Van Laarhoven. ( geschonken door de gemeente Apeldoorn ).

Al met al kunnen we terugkijken op een zeer geslaagde herdenking.

Wij willen bij deze iedereen bedanken die deze herdenking mogelijk hebben gemaakt en we willen al onze gasten heel erg bedanken voor hun aanwezigheid en we wensen u allen fijne feestdagen en een gelukkig en vooral een gezond 2020 toe.

We hopen u volgend jaar weer te mogen begroeten.

De foto’s die in dit bericht zijn getoond zijn gemaakt door de heer J.Assink.